چرا صدام اعتراف به استفاده از سلاح های شیمیایی کرد؟
اسفند و فروردین 32 سال پیش، مردم ایران در هراس از بمب های شیمیایی رژیم بعثی صدام بودند و وضعیت خاصی بر شهرهای ایران به خصوص شهرهای بزرگ همچون تهران، اصفهان، شیراز، تبریز، کرمانشاه، اهواز و قم حاکم بود. 30 اسفند سال 66 دولت جمهوری اسلامی ایران طی ابلاغیه ای به استان ها، دستور تشکیل ستادهای دفاع شیمیایی را داد. از جمله تدابیر این ستادها برگزاری مانورهای مقابله با حملات شیمیایی احتمالی بود. در جلسات متعددی که ستادهای استان ها و شهرستان ها پس از ابلاغیه دولت برگزار کردند، آماده باش کامل نیروهای امدادی و دستگاه های مرتبط به ویژه در ایام نوروز، احداث حمام، دوش صحرایی و نقاهتگاه و تجهیز آنها مورد تصویب قرارگرفت. همچنین با هماهنگی سپاه و بسیج در تهران و چندین شهر، مانور مقابله با حملات شیمیایی دشمن برگزار شد.
صدام که در تیر ماه سال 66 اقدام به بمباران شیمیایی شهر سردشت کردستان ایران کرد، در اسفند ماه همان سال شهر حلبچه و خرمال کردستان عراق را به دلیل همکاری اکراد عراق با رزمندگان ایرانی بمباران شیمیایی کرد. گفته می‌شود در حمله شیمیایی عراق، حدود 5 هزار نفر ازجمله زنان و کودکان کشته شدند.
پس از حملات شیمیایی عراق، دستگاه‌های دیپلماسی و تبلیغاتی ایران تمام تلاش خود را به کار بست تا جنایت جنگی صدام را به گوش همه مردم جهان و مقامات سیاسی برساند.
از این رو از نمایندگان خبرگزاری‌ها و رسانه‌های کشورهای مختلف در ایران برای تهیه گزارش از ابعاد اقدام عراق دعوت شد و به تدریج گوشه‌هایی از این جنایت جنگی در برخی مطبوعات خارجی انعکاس یافت. روزنامه انگلیسی گاردین در سرمقاله خود برای اولین بار به صراحت عراق را جنایتکار جنگی خواند.
امام خمینی (ره) در پاسخ به پیام تبریک شیخ زاید بن سلطان آل نهیان رئیس دولت امارات متحده عربی که به مناسبت فرارسیدن ماه مبارک رمضان ارسال کرده بود، از سکوت کشورهای اسلامی در برابر حمله شیمیایی حلبچه انتقاد کرد. ایشان همچنین در پاسخ به پیام تبریک نوروز روسای جمهور خلق چین، بلغارستان و مجارستان با اشاره به جنایت عراق در بمباران شیمیایی حلبچه وکشتار مردم کرد عراق، بر محاکمه صدام تاکیدکرد.
عراق در مقابل تلاش های ایران، استفاده از تسلیحات شیمیایی را تاییدکرد. این اعتراف عراق نتیجه فشارهای بین‌المللی نبود، بلکه عراق در پاسخ به حملات زمینی ایران در جبهه شمال‌غرب دو تاکتیک غیرجنگی یعنی حملات موشکی به شهرها و استفاده از تسلیحات شیمیایی را در دستورکار قرار داد.
عراق پس از بمباران شیمیایی حلبچه، علیرغم اعتراضات مردمی در جهان، در روز نهم فروردین 67 تهدیدکرد علیه شهرهای ایران هم از سلاح‌های شیمیایی استفاده خواهدکرد، تا هم رزمندگان ایرانی را از تسلیحات شیمیایی بترساند و هم مانع از حضور نیروهای داوطلب در جبهه‌های جنگ بشود و هم اینکه با انجام حملات موشکی، مردم ایران را تحت فشار روانی قرار دهند تا مردم مسئولان خود را مجاب به پذیرش قطعنامه 598 بدون قید و شرط نمایند.
کردهای عراقی مقیم ایران، تظاهرات بزرگی در شهر تهران برپا کردند و خواستار رسیدگی فوری مجامع بین‌المللی به جنایت جنگی صدام شدند.
عراق برای اینکه فشارهای بین‌المللی را کاهش و چهره خود را در مجامع بین‌المللی موجه نشان دهد، ادعا کرد که ایران نیز از بمب‌های شیمیایی استفاده کرده است. سام الزواوی معاون وزارت خارجه عراق رسماً به استفاده از سلاح‌های شیمیایی اعتراف کرد، اما با تکرار ادعای مقامات آمریکایی در باره متهم کردن ایران به استفاده از سلاح‌های شیمیایی مدعی شد آماده است چنانچه ایران با توقف استفاده از سلاح‌های شیمیایی موافقت کند، عراق نیز استفاده از این سلاح‌ها را خاتمه دهد. رادیو آمریکا هم متقابلاً با تکرار ادعای استفاده ایران از گلوله‌های شیمیایی سعی کرد از فشار افکار عمومی جهان علیه بغداد بکاهد.
وزیر امور خارجه ایران در نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل، ادعای حکومت عراق را در باره استفاده ایران از گلوله‌های شیمیایی علیه نظامیان عراقی در منطقه حلبچه رد کرد. در نامه وزیر امور خارجه آمده بود: «دبیرکل به درخواست غیرمنطقی عراق ظرف 24 ساعت پاسخ مثبت داده است، در حالی که بیش از 2 هفته طول کشید تا به درخواست‌های جدی و مکرر جمهوری اسلامی در مورد وضعیت بسیار وخیم مردم در کردستان عراق پاسخ دهد.»
وزارت امور خارجه عراق در روز 18 فروردین 67 خبر داد که یک هیات از سازمان ملل برای تحقیق و بررسی اتهامات عراق به ایران در مورد به‌کارگیری سلاح‌های شیمیایی وارد بغداد شد. عراق ادعا می‌کرد که ایران گازهای شیمیایی خردل را به وسیله گلوله‌های توپ و بمب‌های هواپیما علیه سربازان عراقی به کارگرفته است؛ البته ادعاهای عراق هیچ‌گاه اثبات نشد و تنها اقدامی برای خنثی‌سازی تبلیغات و اقدامات ایران در عرصه بین‌الملل بود.
عراقی‌های مقیم اروپا با برگزاری تظاهرات‌هایی، جنایت صدام در کشتار مردم کُرد عراق را محکوم کردند.
به هر حال اعتراضات بسیاری در شهرهای جهان علیه جنایت جنگی صدام انجام گرفت. در اعتراض به استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی در حلبچه و روستاهای اطراف آن، در مقابل سفارت عراق در چند شهر از جمله واشنگتن، استکهلم، لاهور و چند شهر دیگر پاکستان تظاهرات برپا شد. حتی در واشنگتن در اعتراض به بمباران‌های شیمیایی اخیر عراق اقدام به پرتاب سنگ و بطری به سوی سفارت کردند.
اما کشورهای غربی و هم‌پیمان آمریکا و اتحاد شوروی و مجامع بین‌المللی بی‌توجه به شواهد عینی از بمباران شیمیایی مناطق ایران و کردستان عراق توسط صدام و اعتراضاتی که برخی از مردم در برخی از شهرهای جهان انجام دادند، با رفتارهای مختلف، مستقیم و غیرمستقیم از اقدام صدام حمایت کردند.
وزیر دفاع فرانسه هم که کشورش از تامین‌کنندگان مهم تسلیحات نظامی عراق به شمار می‌رفت، در سخنانی که از رادیو بغداد پخش شد، ایران را عامل به نتیجه نرسیدن تلاش‌های صلح سازمان ملل معرفی کرد. او همچنین گفت: عراق برای دفاع از حاکمیت و استقلال خود از هرگونه اسلحه‌ای که در دست دارد استفاده می‌کند.
بسیاری از کشورها هم بدون اشاره و محکوم کردن عامل این جنایت، از آنچه در حلبچه به وقوع پیوسته بود، ابراز تاسف و نگرانی کردند. وزارت خارجه ژاپن تنها تاکید کرد که نباید از سلاح‌های شیمیایی استفاده شود. سخنگوی وزارت خارجه چین هم در مصاحبه‌ای بدون نام بردن از عراق به عنوان طرف استفاده‌کننده از سلاح‌های شیمیایی، استفاده از این سلاح‌ها را آزاردهنده خواند و از ایران و عراق خواست خویشتنداری نشان دهند.
دولت پاکستان هم در بیانیه ای مبهم در باره استفاده از این سلاح‌ها در جنگ ایران و عراق ابراز نگرانی کرد. در این بیانیه بدون هیچ‌گونه اشاره‌ای به عراق به عنوان طرف استفاده‌کننده از سلاح های شیمیایی با کلی‌گویی از طرف جنگ خواسته شده بود وارد عرصه مذاکره شوند.
واکنش مجامع بین‌المللی به جنایت جنگی صدام به قدری ضعیف بود که مورد اعتراض برخی نشریات اروپایی هم قرار گرفت. نشریه آبسرواتور با انتشار مقاله‌ای ضمن ضعیف دانستن اقدامات مجامع بین‌المللی، فرانسه را به دلیل در اختیار قراردادن تجهیزات نظامی به عراق سرزنش کرد.
بنابراین نه تنها اقدام قابل توجهی علیه صدام انجام نگرفت، بلکه آمریکا با افزایش تحرکات نظامی خود در خلیج فارس و درگیر ساختن ایران در این جبهه، به طور مستقیم و به دفاع از عراق وارد جنگ با ایران شد.
منبع: سایت خبرگزاری تسنیم، ۲۴ فروردين ۱۳۹۹